De Romeinse dichter Horatius verbood in zijn Ars poetica massagroeperingen op het toneel. Ook stond hij niet toe dat er meer dan drie sprekende personen optreden in een scène.

Heeft Langendijk deze voorschriften toegepast bij het schrijven van Het Wederzyds Huwelyksbedrog?

Vraag 1


Maak een tabel met horizontaal de namen van de sprekende en zwijgende personages - de 'vertoners' die aan het begin van het stuk genoemd worden - en verticaal de bedrijven en scènes. Geef met behulp van kruisjes aan welke personages zich per scène op het toneel bevinden.


Vraag 2


Langendijk heeft in het stuk steeds aangegeven wanneer er een nieuwe scène (zie Literaire theorie) begint door de aanduidingen Eerste toneel, Tweede toneel, enz. Deze aanwijzingen zijn strikt genomen niet noodzakelijk, want de speeltekst maakt al duidelijk dat er een persoon afgaat of opkomt. Zo roept Lodewijk in het tweede toneel van het eerste bedrijf de Waard: "Hei! Holla! Hospes! Hei!". Maak een overzicht waarin je voor elke scèneovergang opschrijft hoe Langendijk de opkomst of afgang van een personage aankondigt. Is er verschil tussen de opkomende en de afgaande personages? Maakt Langendijk gebruik van een bepaald stramien? 


Vraag 3


Heeft Langendijk zich gehouden aan de voorschriften van Horatius? Waar niet? Kun je daar een verklaring voor geven?


Vraag 4


Wat is jouw mening over het relatief grote aantal personages dat Langendijk opvoert? Vind je dat functioneel of ben je het daarentegen met Horatius eens dat massagroeperingen voorkomen dienen te worden en het aantal sprekende personages per scène beperkt dient te zijn? Probeer je ook te verdiepen in de redenen die Langendijk gehad zou kunnen hebben om Horatius' gebod (soms) te negeren.

(Literaire) theorie

Scène - ook wel tafereel of toneel genoemd - maakt deel uit van een bedrijf. In principe ontstaat er steeds een nieuwe scène wanneer door opkomen en afgaan het aantal acteurs dat zich op het toneel bevindt, een verandering ondergaat.